EP28: เปลี่ยนขนาดลำโพงให้ใหญ่ขึ้นหรือเพิ่ม Subwoofer วิธีไหนดีกว่ากัน.?

วันนี้จะพูดถึงการอัปเกรดลำโพงของคุณว่าหลักเกณฑ์การตัดสินใจอย่างไหนน่าจะถูกต้อง ระหว่างเปลี่ยนขนาดลำโพงให้ใหญ่ขึ้นหรือเพิ่ม Subwoofer เข้าไปในระบบโดยยังคงใช้ลำโพง(ขนาดเล็ก)ตัวเดิม ยกตัวอย่างเช่นหากขนาด Woofer เดิมมีขนาดเล็กสัก 5 นิ้วซึ่งด้วยขนาดที่เล็กของ Woofer นั้นจะไม่สามารถทำให้สร้างความถี่ต่ำที่ลงไปลึกๆ(30-40Hz)แบบที่ต้องการหรือที่ถูกบันทึกเสียงมาได้ และยิ่งถ้าคุณมีอาชีพหรือทำงานอยู่ในกลุ่มห้องบันทึกเสียงแล้วก้อยิ่งทำให้มีปัญหาที่ว่าคุณจะไม่สามารถทราบถึงคุณภาพงานที่ทำออกไปจะดีเพียงพอหรือไม่ โดยขอขยายความในส่วนของความถี่ต่ำ (low end extension) ไม่ว่าจะมาจากเสียงลำโพงภายในตู้เดียวกันหรือมาจาก subwoofer ภายนอก สิ่งที่เราต้องการ (โดยเฉพาะหากมาจาก subwoofer ภายนอก)คือการผสมผสานได้ดีกับลำโพงหลักทั้งปริมาณและ Phase โดยมีการต่อเนื่องอย่างราบเรียบนุ่มนวล ซึ่งถ้าหากจัดการสิ่งเหล่านั้นได้ดี การที่จะใช้ subwoofer ต่อเพิ่มจากภายนอกย่อมให้ผลลัพท์ไม่แตกต่างกับลำโพงที่มี woofer ขนาดใหญ่ภายในตู้ลำโพงเดียวกัน

แต่มีบางสิ่งที่คุณต้องนำมาใช้ประกอบการตัดสินใจก่อนเลือกว่าจะใช้วิธีไหน อย่างแรกเลยคือขนาดห้องฟัง ถ้าห้องฟังของคุณมีขนาดเล็ก การที่จะเปลี่ยนไปใช้ลำโพงที่มีขนาดใหญ่ขึ้นอาจทำให้มีปัญหาในการหาตำแหน่งที่เหมาะสมของลำโพงเพื่อที่จะได้ตำแหน่ง (Focus) เวทีเสียงของชิ้นดนตรี หรือการจะได้มาซึ่ง layer ของตำแหน่งชิ้นดนตรีและโดยเฉพาะอย่างยิ่งหากลำโพงมีขนาดใหญ่เกินไป คุณอาจจะไม่มีจุดตำแหน่งวางที่เหมาะสมเลยก็ได้ ซึ่งหากพบเหตุการณ์อย่างนั้นคงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องใช้วิธีการเพิ่ม Subwoofer ภายนอกเข้าแทนการเพิ่มขนาดลำโพงที่ใหญ่ขึ้น เพราะหากคุณจะต้องรักษาความยืดหยุ่นนั้นไว้เงื่อนไขในการวางลำโพงของคุณและได้ภาพวงสเตอริโอที่เหมาะสม ตำแหน่งของชิ้นดนตรีที่ดี และยังได้รับความถี่ต่ำ(ส่วนขยายจากความถี่ช่วงกลาง) หรือสรุปง่ายๆคือถ้าเรามีพื้นที่ที่สามารถวางตำแหน่งของลำโพงขนาดใหญ่ได้เราจะวิธีนั้น แต่หากเรามีปัญหาไม่สามารถวางลำโพงขนาดใหญ่ได้ ลำโพงขนาดเล็กและเพิ่ม Subwoofer น่าจะเป็นคำตอบที่ดีกว่า โดยมีเงื่อนไขที่ว่า Subwoofer ที่เราเพิ่มเข้ามาในระบบนั้น จะต้องมีขนาดใหญ่เพียงพอ เพราะจุดประสงค์ที่เราเพิ่ม Subwoofer เพื่อขยายช่วงความถี่ต่ำที่เรายังขาดอยู่ในระบบ ไม่ใช่เพิ่มเข้ามาในระบบแล้วเพิ่มความดังซ้ำซ้อนกับช่วงความถี่ที่มีอยู่แล้ว ซึ่งนั่นก็เปรียบเสมือนเราไปทำแค่เร่งความดังของความถี่ต่ำช่วงบนให้ดังมากขึ้นเท่านั้น และนั่นคือความผิดพลาด ที่เราจะพบเห็นอยู่บ่อยครั้งหากซื้อ sub ที่เล็กเกินไปที่จะสามารถสร้างความถี่ต่ำ (low end frequency) แก่คุณจริงๆ ประเด็นของ sub คือการขยายช่วงกว้างการตอบสนองความถี่เป็นความถี่ต่ำ มันไม่ใช่การเพิ่มระดับพลังงานที่ ความถี่ที่คุณมีอยู่แล้วในระบบ

โดยสรุป หากคุณกำลังคิดที่จะอัพเกรดลำโพงของคุณและคุณกำลังสงสัยว่าจะใช้ลำโพงที่ใหญ่กว่าหรือเพิ่ม Subwoofer คำถามแรกที่คุณต้องตอบคือ เรามีพื้นที่เพียงพอสำหรับลำโพงใหญ่หรือไม่ โดยไม่กระทบต่อการเลือกตำแหน่งลำโพงที่ถูกต้อง หากเป็นเช่นนั้นคุณควรใช้วิธีเพิ่ม Subwoofers และควรตรวจสอบให้แน่ใจว่า Subwoofers นั้นมันใหญ่พอที่จะขยายการตอบสนองความถี่ได้จริง และไม่เพียงแค่เพิ่มพลังงานในช่วงความถี่ที่คุณมีอยู่แล้ว สุดท้ายเกี่ยวกับทั้งหมดนี้ ไม่ว่าคุณจะอัปเกรดเป็นลำโพงที่ใหญ่ขึ้นหรือเพิ่ม Subwoofer การขยายความถี่ต่ำจากลำโพงของคุณจากระบบลำโพงของคุณ ตำแหน่งการฟังของคุณต้องถูกวางไว้ที่ถูกต้องตำแหน่ง Low-end sweet spot เพราะไม่เช่นนั้นแล้วจะเป็นการเพิ่มพลังงานความถี่ต่ำให้มากขึ้นในรูปแบบ Standing wave ที่ทุกๆห้องมีอยู่แล้วและจะเป็นการเพิ่มความไม่สมดุลในรูปแบบ Standing wave จะมากยิ่งขึ้น

ปล: สำหรับผู้ที่ต้องการศึกษาเพิ่มเติมแนะนำหนังสือเล่มนี้ครับ: Master Handbook of Acoustics. https://amzn.to/3i71CWI