EP19: The 7 Most Common Home Theater Mistakes

ห้องขนาดเล็กไม่ว่าจะเป็นห้องดูหนังโฮมเธียเตอร์, ห้องฟังเพลงหรือแม้กระทั่งห้องสตูดิโอบันทึก / ออกอากาศ และห้องประชุมขนาดเล็กมักประสบปัญหาที่หลีกเลี่ยงไม่ได้คล้ายๆกัน เนื่องมาจากความถี่ต่ำ(Room Modes) ที่ความถี่ต่ำ Standing Waves ที่เกิดขึ้นภายในห้องจะถูกแยกออกเป็นช่วงของหลายความถี่ รูปด้านล่างจะเป็นตัวอย่างของแสดงการตอบสนองของช่วงความถี่ ที่ระดับความดังต่างๆ ซึ่งสำหรับห้องขนาดเล็ก การตอบสนองความถี่ต่างๆจะไม่สม่ำเสมอ นั่นหมายความว่ามีการเน้นความถี่บางความถี่โดยที่ระดับความดังเพิ่มขึ้น และบางความถี่จะมีระดับความดังที่ต่ำลง และที่ระดับความดังบางความถี่ที่เพิ่มหรือลดลงนั้นอาจมีความแตกต่างกันมากถึง 15-20db. ซึ่งจะส่งผลให้เกิดความผิดเพี้ยนของเสียงที่ความถี่นั้นๆด้วย และปรากฏการณ์สิ่งนี้ที่เกิดขึ้นจะเป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญมากที่ต้องเข้าไปแก้ไขจัดการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบางอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพเสียง ไม่ว่าจะเป็นห้องอัดเสียง ห้องกระจายเสียง หรือแม้กระทั่งห้องฟังเพลงหรือห้อง Home Theater ที่พิถีพิถันในด้านคุณภาพเสียง

อีกทั้งในปัจจุบัน เมื่อมีการใช้ Subwoofer อย่างแพร่หลายมากขึ้น จำนวนปริมาณของ Subwoofer ที่นำมาใช้ก็มีจำนวนมากขึ้นจากในอดีตที่ผ่านมาที่พบว่าจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างมาก ส่วนหนึ่งอันเนื่องมาจากแนวการสร้างเพลงสมัยใหม่ที่มีการเพิ่มปริมาณเสียงเบสเข้าไปในแต่ละบทเพลงปริมาณที่สูงมากขึ้น และลักษณะของเพลงที่มีปริมาณเบสมากๆนั้น มักก่อให้เกิดปัญหาในด้านคุณภาพของการรับฟังตามมาด้วย

วิธีแก้ปัญหาเบื้องต้นอันดับแรกๆที่ต้องเข้าไปแก้ไขตรวจสอบ ได้แก่ การเลือกหรือกำหนดขนาดของห้องที่เหมาะสม(อันนี้จะช่วยลดปัญหาได้มาก) ตำแหน่งลำโพงและตำแหน่งการฟังที่ดี เพื่อลดการตอบสนองความถี่ของห้องให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เพื่อให้กราฟของการแสดงตอบสนองความถี่ต่างๆที่ตำแหน่งนั่งฟังราบเรียบที่สุด ซึ่งเมื่อเราได้ห้องที่มีกราฟการเกิด standing waves ภานในห้องที่ไม่รุนแรงมากแล้วนั้น ต่อไปในการแก้ปัญหา Acoustics ก็ทำได้ง่ายมากขึ้น แต่ถึงแม้ว่าจะมีการเลือกขนาดห้องอย่างระมัดระวังอย่างไรก็ตาม การตอบสนองความถี่ของห้องก็ยังคงมีอยู่เสมอ ความไม่สม่ำเสมอของความถี่ต่างๆจะยังคงมีอยู่บ้างเราจะไม่สามารถหมดไปได้ ซึ่งเป็นเหตุผลให้การแก้ปัญหาด้วยการใช้วัสดุหรือผนัง Acoustic (Absorbers & Diffuser) ก็เข้ามามีบทบาทสำคัญต่อไป

ปัญหาความถี่ต่ำบางจุดที่มีปริมาณมาก อุปกรณ์ที่นิยมนำมาแก้ปัญหาก็จะอยู่ในกลุ่มพวก Bass trap ซึ่งอุปกรณ์ตัวนี้จะเข้ามาแก้ปัญหาได้อย่างตรงจุด ณ.ช่วงความถี่นั้นๆ (Bass Trap ที่มีคุณภาพ) ซึ่งหากเราจะนำอุปกรณ์ในกลุ่ม ประเภท Diffuser เข้ามาแก้ปัญหาเหล่านี้จะเป็นไปได้ยาก ทั้งนี้เพราะขนาดความยาวคลื่นของความถี่ต่ำจะมีความคลื่นยาวมาก (ex. frequency wavelength in feet of 80 Hz: 12.3 feet) หากเราจะนำ Diffuser เข้ามาแก้ปัญหา Diffuser นั้นๆก็จะต้องมีทั้งขนาดและความลึกอย่างมาก รวมทั้ง Absorber ประเภท Porous absorb ก็เช่นเดียวกันไม่เหมาะสมหรือไม่สามารถที่จะนำมาแก้ปัญหาได้ เพราะขนาด(ที่ต้องมีขนาดใหญ่มาก) และตำแหน่งวางที่เหมาะสมของ Porous absorb จะต้องอยู่ตรงตำแหน่ง 1/4 ความยาวคลื่นนั้นๆ หลายๆครั้งเราจะเห็นการออกแบบที่วางตำแหน่งของ Absorberไว้ที่ชิดผนังหรือมุมห้องซึ่งมักจะไม่ค่อยได้ผล ทั้งนี้เพราะที่ตำแหน่งมุมห้องจะไม่ใช่จุดที่เป็นตำแหน่ง 1/4 ความยาวคลื่น ตำแหน่งตรงมุมห้องจะเป็นตำแหน่งที่เป็น Maximumum Pressure แต่ไม่ใช่ตำแหน่งที่มี highest particle velocity ดั้งนั้นประสิทธิภาพในการแก้ปัญหาจึงต่ำหรือแม้กระทั้งอาจแก้ปัญหาไม่ได้เลย

จากปัญหาและอุปสรรคดังกล่าว อุปกรณ์ที่เราเรียกว่า Resonant Absorbers จะมีประสิทธิภาพที่ดีกว่า โดยหลักการและวิธีการทำงานของ Resonant Absorbers เราจะเรียกว่า Mass spring system โดยการออกแบบอาจใช้แผ่นไม้บางๆที่สามารถขยับหรือให้ตัวได้ง่ายนำมาใช้เป็นอุปกรณ์หลัก หรืออีกทางเลือกหนึ่งคือ การออกแบบให้เกิดการสั่นของอากาศผ่านท่อ ที่เราเรียกอุปกรณ์กลุ่มนี้ว่า Helmholtz Resonant Absorber. แต่ข้อจำกัดของอุปกรณ์ประเภทนี้คือ ความสามารถในการแก้ปัญหาจะแก้ปัญหาได้เฉพาะช่วงความถี่แคบๆ ณความถึ่ใดความถี่หนึ่ง ดังนั้นการเลือกใช้ผู้ใช้ต้องมีความรู้ที่จะเลือกชนิดและขนาดที่เหมาะสมด้วย มิฉนั้นก็จะเป็นการสูญเปล่าไม่สามารถแก้ปัญหาใดๆได้เลย. รายละเอียดการเลือกชนิด ขนาดที่เหมาะสมจะนำมาเล่าในครั้งต่อไป...(new post every Monday: 08:00am..)